Nelson Mandela sức mạnh đến từ sự Tha Thứ

Có thể bạn đang mang trong mình một nỗi đau. Một người đã phản bội bạn, một tổn thương đang dần trở thành một vết sẹo trong tâm hồn hay một oán hận đã theo bạn nhiều năm qua…

Bạn có quyền cảm thấy tổn thương. Bạn có quyền tức giận về nó đúng không?

Nhưng hãy nhớ: “Miễn là bạn giữ oán hận, bạn vẫn là tù nhân của quá khứ.”

Tha thứ không có nghĩa là những gì họ làm là đúng với bạn. Tha thứ có nghĩa là “bạn từ chối để hành động trong quá khứ của họ cướp đi sự bình an hiện tại của bạn.”

Như Mandela đã nói:

“Để được tự do không chỉ đơn giản là cởi bỏ xiềng xích của mình, mà là sống theo cách tôn trọng và nâng cao tự do của người khác.”

Và để bắt đầu sống tự do với tư tưởng của ông, chúng tôi mời bạn đọc và chiêm nghiệm về bài viết dưới đây.

Khi cổng tù mở ra

Ngày 11 tháng 2 năm 1990, một người đàn ông 71 tuổi bước ra khỏi cổng tù Victor Verster sau 27 năm giam cầm. Tóc đã bạc, nhưng lưng vẫn thẳng. Đôi mắt không hằn học, không căm phẫn. Đôi mắt Nelson Mandela như ngụ ý ông đã để lại điều gì đó phía sau. Nó không phải ký ức kinh hoàng, mà là gánh nặng của sự oán hận.

Ông nói: “Khi tôi bước ra khỏi cổng nhà tù hướng đến tự do, tôi biết rằng nếu không để lại sự cay đắng và thù hận phía sau, tôi vẫn sẽ còn ở trong tù.”

Câu nói này không chỉ là triết lý sống của ông mà nó chính là chìa khóa để hiểu một trong những con người có tầm ảnh hưởng lớn ở thế kỷ 20.

27 Năm – con số nói lên tất cả

Hãy thử tưởng tượng: 27 năm. Từ một đứa trẻ sơ sinh đã tốt nghiệp đại học hay tới thạc sỹ… Cả một thế hệ người. Mandela đã mất 27 năm trong những bức tường lạnh lẽo của nhà tù.

18 năm đầu tiên, ông bị giam ở đảo Robben Island – một nhà tù khét tiếng giữa biển. Giam trong phòng nhỏ 2×2 mét, không giường, không ống nước. Ban ngày phải lao động khổ sai ở mỏ đá vôi dưới ánh nắng thiêu đốt. Sáu tháng mới được viết và nhận một lá thư. Một năm chỉ được gặp người thân đúng 30 phút.

Khi mẹ và con trai cả qua đời, ông không được phép dự đám tang.

Có lần, một người cai ngục cố ý để một mẩu báo trong phòng giam của Mandela bài báo viết về việc vợ ông bị chính quyền ngược đãi. Chỉ để… chế giễu ông.

Ông bị bỏ tù vì tội… dám đấu tranh cho quyền bình đẳng. Trong phiên tòa Rivonia năm 1963, công tố viên Percy Yutar đã tố cáo ông là kẻ âm mưu lật đổ chính phủ, và yêu cầu “hình phạt nặng nhất của pháp luật”, ngụ ý đến án tử hình.

Thẩm phán Quartus de Wet tuyên án chung thân cho Mandela và bảy đồng chí khác của ông.

Khi ông bước ra khỏi tù, Nam Phi vẫn nằm trong tay chế độ Apartheid. Một chế độ phân biệt chủng tộc tàn bạo. Người da đen bị đối xử như công dân hạng hai. Cả một dân tộc đang chờ đợi Mandela, người đã hy sinh cả thanh xuân để lãnh đạo đất nước.

Mời người gác tù đến lễ nhậm chức

Tháng 5 năm 1994, Mandela trở thành tổng thống da đen đầu tiên của Nam Phi.

Ai được mời đến lễ nhậm chức? Có một cái tên khiến mọi người kinh ngạc: James Gregory người cai ngục từng gác cổng tù giam ông.

Mandela mời ba người gác tù cũ ngồi hàng ghế danh dự. Ông ca ngợi họ là những người giúp ông tin rằng Nam Phi sẽ vĩ đại.

Người từng nhốt bạn 27 năm, giờ ngồi ở hàng ghế VIP trong ngày vĩ đại nhất đời bạn.

Ăn trưa với người đòi giết mình

Tháng 11 năm 1995, Tổng thống Mandela mời Percy Yutar, công tố viên từng đòi xử tử ông 32 năm trước đến ăn trưa tại dinh thự tổng thống. Bữa ăn là món kosher theo truyền thống Do Thái của Yutar. Mandela nói quá khứ đã qua rồi.

Percy Yutar, 83 tuổi, rời dinh thự với ánh mắt rưng rưng: “Điều này cho thấy sự khiêm nhường vĩ đại của một người đàn ông thánh thiện.”

Khoác áo kẻ thù

Năm 1995, Nam Phi đăng cai World Cup bóng bầu dục. Đội Springboks, biểu tượng của chế độ da trắng vào chung kết. Người da đen ghét đội này sau nhiều thập kỷ bị đàn áp.

Nhưng Mandela bước ra sân với áo số 6 của Springboks. Hàng chục nghìn người da trắng từng ủng hộ Apartheid hô vang: “Nelson! Nelson!”

Tổng thống da đen mặc áo đội da trắng, được người da trắng tung hô như anh hùng. Mandela biến biểu tượng từ chia rẽ thành cầu nối hòa giải.

Tại sao ông làm được?

Mandela thừa nhận trong tù, ông cũng từng căm hận. Ông là con người, có nỗi đau, có giận dữ.

Nhưng ông đưa ra lựa chọn: Trả thù hay xây dựng? Năm 1990, Nam Phi đứng trên bờ vực nội chiến. Ba triệu người da trắng đối đầu 30 triệu người da đen. Nếu kêu gọi trả thù, sẽ là cuộc tắm máu.

Tha thứ không phải yếu đuối, nó là thực tế. Là cách duy nhất cứu đất nước mà không phải đổ máu.

Tha thứ là Giải phóng chính mình

Mandela từng nói: “Oán hận là ngục tù trong tâm hồn.”

Khi bạn ôm giữ thù hận, bạn tự giam mình. Hằng đêm trằn trọc. Sống lại nỗi đau mỗi ngày. Tự nhốt mình trong quá khứ.

Mandela chọn tha thứ để tự mình được tự do. 27 năm trong tù không làm ông mất tự do thực sự. Nhưng nếu để căm hận chi phối, ông sẽ không bao giờ tự do dù đã ra khỏi song sắt.

Học từ kẻ thù

Trong tù, Mandela quan sát người cai ngục. Ông học tiếng Afrikaans, ngôn ngữ của kẻ áp bức để hiểu họ. Đọc về lịch sử, văn hóa, nỗi sợ của họ.

Ông nhận ra: Người da trắng Nam Phi cũng sợ hãi. Sợ bị trả thù nếu mất quyền lực. Họ tàn bạo vì sợ hãi. Nhiệm vụ của Mandela không chỉ giải phóng người da đen mà còn giải phóng người da trắng khỏi nỗi sợ.

Hoa trái của tha thứ – Ủy ban Hòa giải và Chân lý

Mandela thành lập “Truth and Reconciliation Commission”, mô hình mới trong lịch sử.

Thay vì trừng phạt, ủy ban cho cơ hội: “Nếu thú nhận tội ác, kể sự thật, thể hiện hối hận bạn được tha thứ.”

Hàng nghìn nạn nhân ngồi nghe kẻ hành hạ mình kể lại tội ác. Nước mắt chảy. Nhưng không có máu đổ. Nam Phi tránh được nội chiến. Người da đen và da trắng học cách sống chung.

Cảm hứng cho Thế giới

Câu chuyện Mandela thay đổi cả thế giới. Từ Rwanda đến Bắc Ireland, mọi người thấy rằng: Hòa giải là có thể.

Một người bị giam 27 năm có mọi lý do để trả thù. Nhưng ông không làm vậy. Điều “không thể” đó trở thành ánh sáng hy vọng cho nhân loại.

Bài học cho chúng ta

Mandela nói: “Hòa giải không phải quên hay chôn vùi nỗi đau. Hòa giải là cùng nhau sửa chữa di sản bất công trong quá khứ.”

Tha thứ là: Nhìn thẳng vào tổn thương, thừa nhận nó có thật. Nhưng không để nó điều khiển tương lai.

Khi ăn trưa với Yutar, Mandela không nói: “Ông đã đúng.” Mà nói: “Ông làm công việc của mình.” Nó nghĩa là bạn từ chối để tổn thương định nghĩa bạn.

Tha thứ là món quà bạn trao cho chính mình.

Khi ôm oán hận:

• Bạn mất ngủ, không phải họ
• Bạn nghĩ về nỗi đau mỗi ngày, không phải họ
• Bạn bị giam trong quá khứ, không phải họ

Mandela chọn tha thứ vì ông xứng đáng được tự do.

Mandela để lại cho chúng ta bài học rất sâu sắc

Không ai sinh ra để căm ghét. Nếu học được cách ghét, ta cũng học được cách yêu thương.

Dũng cảm là chinh phục nỗi sợ, không phải không sợ hãi.

Tự do là sống theo cách tôn trọng tự do của người khác, không chỉ là thoát khỏi xiềng xích. Tha thứ chính là giải phóng tâm hồn, nó xóa bỏ nỗi sợ.

Thông điệp dành cho bạn

Có thể bạn đang mang một nỗi đau. Một oán hận theo bạn nhiều năm tháng nhưng:

“Tha thứ nghĩa là bạn từ chối để họ cướp đi sự bình an hiện tại của bạn.”

Nelson Mandela đã từng là tù nhân 27 năm. Nhưng tâm hồn ông luôn tự do. Bởi vì ông đã chọn tha thứ và bạn cũng có thể!

Nguyễn Minh Phú – biên soạn